Maarten Labots neemt afscheid als voorzitter Jonge Klimaatbeweging

De generatie die nu als eerste de gevolgen van klimaatverandering voelt, is steeds vaker aan het woord. Toch zijn jongeren nog steeds ondervertegenwoordigd in het klimaatdebat, stelt Maarten Labots, tot 1 november voorzitter van De Jonge Klimaatbeweging. Hij zat samen met de NVDE aan tafel bij het Klimaatberaad. ‘We hebben nog een lange weg te gaan.’

Je heb per 31 oktober je taak als voorzitter neergelegd. Blijf je wel betrokken bij de Jonge Klimaatbeweging?
“Ik werk al 2,5 jaar bij de Jonge Klimaatbeweging, onder meer als marketeer en penningmeester, en dus een jaar als voorzitter. Ik heb dus redelijk de organisatie zien opbouwen. Het is een goed moment om het stokje over te dragen. Er staan acht nieuwe mensen klaar, dus ik leg nu mijn actieve rol neer, maar zal altijd de grootste fan en supporter zijn en op de achtergrond desgevraagd advies blijven geven. Ik heb veel vertrouwen dat het goed komt met de nieuwe mensen.”

Wat drijft jou het meest in je werk voor de klimaatbeweging? Waarover ben je het meest bezorgd? En waarover het meest optimistisch?
“Wat me vooral drijft is om iets te doen aan klimaatverandering. Dat is bijna vanzelfsprekend. Je bent jong, en de klimaatverandering raakt onze generatie. Ik zie de klimaatcrisis vooral ook als een kans om de samenleving en maatschappij opnieuw in te richten. Zoals we rond klimaat omgaan met thema’s als rechtvaardigheid, eerlijke verdeling en solidariteit, zo moeten we ook altijd omgaan met elkaar. Natuurlijk zitten er hele grote uitdagingen aan klimaatverandering, maar het is echt ook een mooie kans om in de samenleving een nieuw systeem te creëren. Dat drijft me heel erg. Juist onze generatie moet moed en lef tonen om dat nieuwe duurzame systeem neer te zetten. Een grote groep jongeren gelooft echt dat het anders kan. Dat is de kracht van onze generatie.”

Komen generaties tegenover elkaar te staan op dit onderwerp?
“Dat geloof ik niet. Zelf zie ik het ook niet zo dat de oudere generaties het voor ons hebben verprutst. Het leidt juist tot meer polarisatie als je zo denkt in plaats van constructief samenwerken. We moeten het samen doen. Ik geloof wel dat onze generatie het voortouw moet nemen. Wij hebben de ambities en de snelheid die nodig is om te veranderen. Dat is kenmerkend voor onze generatie. ”

Heeft de enorme indruk die Greta Thunberg wereldwijd heeft gemaakt je verrast? Wat betekent dit?
“Het is bizar hoe één jongedame teweeg kan brengen dat haar actie navolging krijgt in zoveel landen. Ik ben wel verrast dat één iemand dat zo snel kan bereiken. Tegelijkertijd ben ik ook weer niet verrast. Onze generatie snakte naar een rolmodel, een voortrekker. Greta heeft de inspirerende kracht daarvoor: ze durft te zeggen waar het op staat. Het was tijd dat er iemand op stond die een hele beweging in gang zou zetten. Als je ziet dat meer dan een miljoen jonge mensen wereldwijd hebben geprotesteerd dan is dat heel bijzonder. Allemaal gestart door een paar jonge mensen. Dat is enorm inspirerend.”

Is er ook in Nederland sprake van een jongere generatie die zijn stempel drukt op het klimaatdebat?
“Dat is een goede vraag. Daarover ben ik in dubio. Ook hier in Nederland zijn de jongeren de straat opgegaan en dat heeft zeker groot effect gehad. Ook zijn jongeren fysiek met elkaar in contact. Partijen als de Jonge Klimaatbeweging laten zien dat ze meepraten en meedoen. Toch zijn nog steeds jongeren ondervertegenwoordigd aan tafel. Langzaam weten ze hun plek aan tafel te verwerven, maar we hebben nog een lange weg te gaan. Wij hebben bijvoorbeeld zelf meegepraat over het Klimaatakkoord. Maar dan ben je wel in de minderheid. Ook tijdens het Klimaatberaad was het uitzonderlijk moeilijk om het debat of beleid een andere kant op te duwen. We moeten partners en allianties blijven vinden. Een goed voorbeeld daarvan is Coalitie Y en het manifest met 10 punten dat we hebben aangeboden aan Mark Rutte.”

Klimaatverandering leidt bij veel mensen ook tot pessimisme. De wereld verandert en we kunnen dat niet meer terugdraaien. Hoe blijf jij zo optimistisch?
“Ik haal veel positiviteit uit het collectief in de hele klimaatproblematiek. Wat je als individu kunt doen voelt vaak als een druppel op de hete plaat. Daarom blijf ik het zien als collectief probleem. Als je ziet hoeveel mensen ermee bezig zijn, al die initiatieven die er zijn, blijf ik hoopvol dat we het systeem kunnen veranderen. Daar focus ik op. Voor mijzelf probeer ik de juiste keuzes te maken. Of het nu gaat om mijn boodschappen of de bank die ik gebruik. Maar goed, ook ik heb wel eens een zware dag. De kracht van het optimisme is dat we elkaar blijven opzoeken. Ik geloof echt dat één plus één drie is. De beweging die is ontstaan heeft mij gesterkt. We staan er samen in. Ik krijg veel energie uit het zien van al die vrijwilligers die de benen uit hun lijf lopen om verandering teweeg te brengen. Dat helpt.”

Wat is volgens jou het belangrijkste dat er in de uitvoering van het klimaatakkoord geregeld moet worden?
“Er zijn twee dingen die volgens mij belangrijk zijn. Ten eerste is participatie een van de belangrijkste pijlers. Kijk bijvoorbeeld naar de RES (Regionale Energie Strategie). Daar moeten burgers, bewoners en lokale initiatieven vanaf het begin bij worden betrokken. Het gaat tenslotte om de energietransitie in hun regio en wijk. Voor de wijken die van het gas af moeten is het belangrijk om bewoners daarin mee te nemen. Ik geloof echt dat de energietransitie draagvlak nodig heeft. Daarnaast moet er nationaal een borging zijn. We moeten continu blijven bijsturen. Als we de doelen niet halen moet de overheid stevig ingrijpen. Dat betekent ook taboes doorbreken, zoals rekeningrijden. We moeten niet bang zijn om na te denken over maatregelen die tot voor kort makkelijk van tafel geveegd werden. We hebben echt nieuwe maatregelen nodig. Daarvoor moeten we heilige huisjes doorbreken en out-of-the-box denken.”

Het beeld bestaat dat dat veel jongeren minder hechten aan bezit. Zij delen makkelijker een auto, fietsen of zelfs jeans. Is die instelling belangrijk voor de verduurzaming van onze wereld?
“Ja, daar geloof ik oprecht in. Onze flexibiliteit en aanpassingsvermogen zorgt ervoor dat we een nieuwe economie kunnen inpassen, waarin delen centraal staat, zoals elektrisch vervoer of woonruimtes. Jongeren nu zijn de voorloper van een grote massa straks. Het is hét uitgelezen moment in ons leven om de wereld anders te gaan inrichten. Ik hoop echt dat jongeren van nu in staat zijn nieuwe keuzes te maken.”

Hoe duurzaam woon en reis jij?
“Zelf ga ik niet meer met het vliegtuig op vakantie, maar kies ik voor avontuurlijke treinvakanties. Ik heb ook geen rijbewijs, dus dat is makkelijk. Verder woon ik in een huurhuis in Amsterdam. Dat is dus oprecht moeilijk om daarmee duurzame keuzes te maken, zoals van het gas af gaan. Mijn huis is wel goed geïsoleerd en verder maak ik microkeuzes, zoals het zo min mogelijk aanzetten van de verwarming. Verder eet ik vegetarisch en veganistisch en (lacht) hou ik niet van shoppen. Dus mijn impact qua kleding is niet zo groot.”

Wat vind je van de NVDE?
“Ik ken Olof inmiddels van verschillende overleggen. De open en constructieve wijze waarop hij  in de energietransitie staat is heel waardevol. De NVDE heeft daarin met zo veel aangesloten leden een belangrijke rol  Wie er allemaal is aangesloten bij NVDE zou nog wel wat zichtbaarder mogen. Zo kan je richting samenleving een krachtig signaal afgeven: wij staan voor een duurzame wereld. Daar willen we met elkaar heen!”