Het halen van klimaat- en energiedoelen blijkt weerbarstig. Nederland zit nog ver af van de Europese verplichting voor 14% duurzame energie in 2020 (11,4%) maar ligt op koers voor 16% in 2023. Het CO2-reductiedoel voor 2020 (25% tov 1990) is dichterbij gekomen (23%) maar ook hier is nog extra actie nodig. De NVDE is blij met de extra maatregelen die het kabinet aankondigt om het doel in 2020 te gaan halen. Daar moet nog een schepje bovenop. Dit is ook een belangrijke les voor het halen van de doelen voor 2030: voer alle afspraken uit het Klimaatakkoord voortvarend uit en neem tijdig extra maatregelen. Het duurzame bedrijfsleven is daar klaar voor.
2020: welkom extra maatregelenpakket, maar er is nog meer mogelijk
Het doel om een kwart minder CO2 uit te stoten voor 2020, is bijna binnen bereik, zo blijkt uit de Klimaat- en Energieverkenning (KEV) van PBL: 23% reductie verwacht het PBL. Dat is verrassend en goed nieuws, al is bijna nog niet helemaal. Tegelijk blijkt het halen van het andere klimaatdoel voor 2020, namelijk 14% hernieuwbare energie, niet binnen bereik. We blijven steken op 11,4%. Dat komt mede door de toegenomen energievraag. Sterker nog, dat doel dreigen we zelfs in 2021 (en wellicht 2022) nog niet te halen. Het is goed dat het kabinet nu extra maatregelen hiervoor inzet, zoals een zeer welkome extra subsidieronde (SDE+) voor duurzame energie in het voorjaar van 2020 en de al aangekondigde verhoging van het budget voor de ISDE subsidie voor duurzame warmte. Dit laatste is ook na 2019 nodig. Het is ook welkom dat de overheid het goede voorbeeld geeft, met verduurzaming van maatschappelijk vastgoed en rijksgebouwen. De ambitie voor het snel uitvoeren van tenders van hernieuwbare energie op Rijksgronden is belangrijk en vraagt voldoende slagkracht. Energiecoöperaties krijgen meer slagkracht, door de aangekondigde verdubbeling van het voor hen bestemde ontwikkelfonds tot 10 miljoen euro.
De KEV laat zien dat de groeivertraging van wind- en zonne- energie deels komt door problemen met het op het net aansluiten van nieuwe projecten. De NVDE roept het kabinet op om meer haast te maken met de oplossingen die hiervoor al zijn aangedragen, mede door de NVDE zelf. Het benutten van de reservetrafo’s moet bijvoorbeeld snel mogelijk worden. Anders blijft het effect van een extra ronde SDE+ beperkt. Daarnaast pleit de NVDE voor een uitbreiding van de capaciteit bij de Raad van State om bezwaarprocedures sneller af te handelen. De capaciteit bij de overheid moet ook op andere plekken worden uitgebreid om alle taken uit te kunnen voeren, bijvoorbeeld voor de verduurzaming van het Rijksvastgoed en de organisatie van tenders op Rijksgronden.
Het doel van 14% voor 2020 kan nu definitief niet meer worden gehaald. Daarom is het logisch dat het kabinet de ‘statistische overdracht’ onderzoekt. Dat is het betalen van een vergoeding aan landen die over hun duurzame energiedoel heen zijn gegaan in ruil voor het administratief meetellen van een deel van hun hernieuwbare energie. Het overheidsbudget dat hiervoor nodig is, mag zeker niet ten koste gaan van dat voor hernieuwbare energie in Nederland. Anders raakt het doel nog verder uit beeld.
Snelheid en robuustheid geboden voor 2030
Het Klimaatakkoord brengt Nederland in 2030 op 43% tot 48% CO2-reductie, berekende het PBL. Het is belangrijk om te leren van 2020 en dus tijdig stevige extra maatregelen te nemen. Drie onderzoeksbureaus (CE-Delft, Kalavasta, Berenschot; in opdracht van de NVDE) gaven al eerder aan hoe structureel klimaatbeleid tot stand zou kunnen komen. De volgende KEV eind 2020 is het moment om (indien nodig) extra maatregelen te nemen. Ondertussen gaan we de vele gemaakte afspraken voortvarend uitwerken en nakomen. De NVDE neemt daarin graag verantwoordelijkheid.
Snelheid en robuustheid is geboden in het uitvoeren van de maatregelen van het Klimaatakkoord. Zeker omdat sommige maatregelen een lange doorlooptijd hebben (bijvoorbeeld het aanleggen van infrastructuur), en er onderweg altijd tegenvallers kunnen zijn. “We moeten nu vaart maken met het versnellen van de markt. Dat zal leiden tot leerervaring, verdere kostendaling en kwaliteitsverbetering. Mensen en bedrijven zullen vertrouwder raken met duurzame oplossingen. Door aan het werk te gaan, ontstaat een bron van werkgelegenheid en economische kansen,” zegt Olof van der Gaag, directeur NVDE.
Mobiliteit
Het lijkt erop dat we de doelen op het gebied van mobiliteit voor 2030 niet gaan halen. Er is nu al een groot gat. De NVDE pleit daarom voor extra stimulering van elektrische mobiliteit. Elektrische auto’s hebben niet alleen een positief effect op de CO2-reductie, maar leiden ook tot minder uitstoot van fijnstof en stikstof. Dat is belangrijk om een impasse in projectontwikkeling tegen te gaan. Het PBL constateert dat de nationale kosten van het Klimaatakkoord wat hoger zijn, mede door versobering van het beleidspakket voor mobiliteit ‘waarmee een relatief hoge baat van vermeden brandstofkosten wegvalt.’ De stimulans voor elektrisch rijden gaat dus ook nog eens om maatregelen die goed zijn voor onze economie.
Doorrekening en kabinetsreactie 1 november 2019:
PBL Het Klimaatakkoord: effecten en aandachtspunten
Kabinetsreactie op de Klimaat- en Energieverkenning 2019 en de aanvullende notities
PBL Tabellenbijlage KEV