Het ambitieuze klimaatakkoord in Parijs kreeg brede politieke steun, van de VVD tot GroenLinks. De overgang naar 100% duurzame energie is niet links of rechts en duidelijk is dat de overheid hier een rol te spelen heeft. De energietransitie is om allerlei redenen nodig en wenselijk, maar de urgentie voor onze klanten is beperkt zolang de verwarming en het licht het gewoon doen — wat gelukkig het geval is in Nederland. 

De normale marktregels voldoen niet zolang vervuiling onvoldoende is verwerkt in de prijzen. Ondernemers hebben daarom behoefte aan een actieve en voorspelbare overheid. Waarom is die voorspelbaarheid zo belangrijk voor ondernemers?

De energietransitie vraagt zo’n € 200 mrd aan investeringen, becijferde McKinsey. De nieuwe bronnen van schone energie zijn zeer kapitaalintensief: er is veel ‘hardware’ nodig (windmolens, zonnepanelen, warmtepompen). Als de hardware eenmaal staat, stroomt de energie vaak nagenoeg gratis (behalve bij biomassa). De kosten zitten aan het begin. Dit is wezenlijk anders dan bij fossiele energie, waar de inkoop van grondstoffen voortdurend geld kost. Een ondernemer doet alleen grote investeringen wanneer het perspectief duidelijk is. Dit in de eerste plaats.

Ten tweede is de markt voor duurzame energie jong. Er zijn nog grote innovaties en vormen van opschaling en ‘industrialisatie’ nodig. Zo kunnen de kosten omlaag en comfort, esthetiek en gebruiksgemak omhoog. Deze ontwikkeling en toepassing van innovaties heeft tijd nodig, maar ook een markt waar bedrijven hun producten en diensten kunnen aanbieden — en dus een duidelijk perspectief voor de lange termijn.

In de derde plaats zijn duurzame energieprojecten vaak complex en vragen zij vele vormen van expertise; of het nu gaat om windparken op zee, grootschalige woningrenovatie met energiebesparing, de aanleg van een warmtenet of het aanboren van geothermie. Zeker in een dichtbevolkt land is het passen, meten en polderen. Dat doen we graag maar het vraagt een lange adem en een duidelijke richting.

Energietransitie vergt veel investeringen en daarom duidelijke strategie op lange termijn

Ten vierde is de energietransitie een banenmachine van jewelste. In Amerika werken er al meer mensen in de zonne-energiesector dan in olie, kolen en gas bij elkaar. Gekwalificeerde en gemotiveerde mensen vormen dus een cruciale succesfactor. Bedrijven moeten een ongekende groei doormaken. Dat vraagt om capaciteitsopbouw en opleiden voor de toekomst. Waarbij we blijkens een recente ECN-studie ook nog veel moeten doen om jongeren te interesseren voor dit werk.

In de vijfde plaats zijn niet alleen bedrijven in het groeiende duurzame deel in de energievoorziening gebaat bij duidelijkheid; dat geldt ook voor bedrijven in de krimpende ‘fossiele’ energie. Duidelijkheid maakt samenwerking tussen die twee makkelijker en versnelt de transitie.

De behoefte aan een lange termijn strategie past soms moeilijk bij de politieke conjunctuur. Veel politici zijn zich bewust van die spanning als het gaat om klimaatbeleid. Daarom is het Parijse klimaatakkoord ook zo belangrijk: landen leggen zich voor de lange termijn vast op het beperken van de klimaatverandering. Het bedrijfsleven is daar blij mee. Zowel de NVDE als de transitiecoalitie van grote bedrijven, inclusief Shell, pleit bovendien voor een Klimaatwet. Die kan de gewenste duidelijkheid geven over de richting en het tempo van de transitie — waarbij ondernemers een grote rol hebben om er samen met vele anderen in de samenleving een succes van te maken.

Het is daarom goed dat vijf partijen in de Tweede Kamer een Klimaatwet hebben ingediend met bindende doelen voor CO2-besparing, duurzame energie en energiebesparing tot 2050. Wij moedigen CDA en VVD aan om die wet te steunen. Bij de nieuwe windparken op zee zien we hoe goed helderheid en langere termijn beleid werken. Bedrijven zagen duidelijk dat ze hier jarenlang kansen maken om windparken te bouwen — en de procedures waren even duidelijk en ondernemersvriendelijk. Dat is beloond. De windparken op zee zijn gerealiseerd tegen ongekend lage kosten.

Een Klimaatwet biedt een kader om meer van deze successen te boeken. Zo wordt schone energie en energiebesparing de groeimotor van de Nederlandse economie.

Dit artikel is gepubliceerd in het Financieele Dagblad op 21 februari 2017