Bioketels; Nederlandse Bioketel Leveranciers (NBKL)

• De omzetdaling verschilt sterk, van nul tot 100%. Bedrijven die biowarmte verkopen kunnen dat blijven doen, adviseurs verliezen enigszins omzet en leveranciers zien de omzet dalen met 30-90%. De leveranciers van kleinere bioketels aan huishoudens en aan het MKB krijgen de grootste klap. De looptijd van lead tot contract in de bioketelsector is lang, soms langer dan een jaar. De omzet kent daarmee een grote vertraging, van meerdere kwartalen. En zo zal de omzetdaling door de coronacrisis, zelfs als die morgen voorbij is, nog meerdere kwartalen doordreunen. Een bioketel is niet een apparaat dat je koopt en installeert binnen één kwartaal.
• De coronacrisis leidde tot een verdubbeling van de omzetdaling ten gevolge van drie voorafgaande klappen. Dat waren (1) de stop op de ISDE-subsidie voor bioketels en (2) het stikstofdossier waardoor projecten zijn stilgelegd in combinatie met (3) een sterke negatieve beeldvorming in de media. Deze drie klappen hebben elkaar onderling versterkt, maar staan los van de coronacrisis.
• De bioketelbranche gaat zonder hulp van de overheid (denk aan: subsidie, communicatie) binnen vijf jaar niet meer op het niveau van 2019 komen en mogelijk nooit meer. Daarmee raken de klimaatdoelen verder uit zicht of worden zelfs niet meer gehaald. De goede bioketels hebben geleden onder de slechte. De overheid moet de subsidie herinvoeren, voor de schone en goede bioketels. Dat komt de beeldvorming ook ten goede.

Energiecoöperaties; EnergieSamen

• Energiecoöperaties verwachten geen grote omzetdaling. De effecten van corona op de activiteiten (organisatie bijeenkomsten, start nieuwe projecten) van coöperaties wordt groter ingeschat dan op de omzet, maar de verwachtingen lopen nogal uiteen. Grofweg een derde verwacht iets minder activiteit. Een derde verwacht wel een forse afname van activiteit.
• Energiecoöperaties ervaren drie knelpunten bij hun activiteiten:
  • Bijeenkomsten, liefst live, zijn een belangrijk middel om participatie vorm te geven. Die zijn nu niet mogelijk.
  • Men verwacht of bemerkt vertraging bij overheden, zowel bij gemeenten, op RES-niveau als bij de Raad van State.
  • Financiering: : participanten/coöperatieleden zijn terughoudender om te investeren. Ook de realisatietermijnen voor de SDE+-subsidie worden als knellend ervaren.
• Effecten op de uitvoering van het Klimaatakkoord: coöperaties verwachten wel een negatief effect op het halen van de doelstellingen uit het Klimaatakkoord, maar geen (heel) groot effect. Als mogelijke negatieve effecten worden vooral genoemd: vertraging/uitstel en het vinden van financiering.

Geothermie, Platform Geothermie

• De geothermiesector ervaart een stagnering in activiteiten door het wegvallen van de vraag en het stilleggen van lopende en startende projecten. Dit zorgt voor een omzetdaling met de verwachting dat dit oploopt tot 40% in het derde kwartaal van 2020. Dit zorgt voor een vacaturestop en veroorzaakt in sommige gevallen dat er geen werk meer is voor de flexibele schil / tijdelijke contracten.
• Er vindt een vertraging plaats in de vergunningstrajecten waardoor aardwarmte en warmtenetten een langere ontwikkeltijd nodig hebben. Als vergunningstrajecten hier niet op aangepast worden of de looptijd van de SDE-beschikking niet wordt verlengd zullen projecten niet van de grond komen en de afspraken in het klimaatakkoord niet gehaald worden.
• Doordat gemeenten / regio’s vertragingen in het proces rond de RESsen / warmtetransitievisies hebben aangekondigd, vindt er een vertraging plaats in de projectontwikkeling, mede doordat een adequaat participatietraject onmogelijk is door het verbod op bijeenkomsten. Deze vertraging zorgt ervoor dat projecten er langer over doen om tot ontwikkeling te komen met gevolgen voor het aantrekken van investeringen.

Warmte; Stichting Warmtenetwerk

• De warmtesector (opwek/distributie/exploitatie) staat er in principe goed voor en de verwachte omzetdalingen in het tweede en derde kwartaal zijn beperkt. Bedrijven zijn wel onzeker over het derde kwartaal, maar vinden het lastig te voorspellen wat de uitkomst van de crisis zal zijn. Hierbij is met name van belang of de geplande projecten, zowel nieuwbouw als renovatie, worden gerealiseerd met nieuwe warmte-aansluitingen tot gevolg.
• Van de beschikbare overheidsinstrumenten wordt op dit moment door ongeveer een derde van de bedrijven gebruik gemaakt. Een meerderheid van de bedrijven heeft geen behoefte aan andere overheidsinstrumenten in de nabije toekomst voor de bestaande activiteiten. Een aantal bedrijven zou graag maatregelen zien die het investeringsklimaat in de warmtesector kunnen verbeteren waardoor geplande uitbreidingen van het aantal nieuwe warmte-aansluitingen worden gerealiseerd.
• Hoewel de effecten voor de warmtesector nog niet heel groot zijn, blijkt dat de deelnemende bedrijven een somber toekomstbeeld hebben over het effect van de coronacrisis op het halen van klimaat- en energiedoelstellingen. Lage energieprijzen, verslechtering van het investeringsklimaat, vertraging van grote projecten en grote onzekerheden worden als oorzaken van dit sombere beeld genoemd. Het is dus van belang dat er passende maatregelen worden getroffen om de investeringen tijdig en verantwoord te realiseren om op deze wijze de juiste bijdrage te leveren aan de gewenste energietransitie.

Warmtepompen en bodemenergie; Vereniging Warmtepompen, BodemenergieNL

• In de sectoren warmtepompen en bodemenergie wordt (meestal) omzetderving verwacht, in meer of mindere mate.
• Als belangrijkste knelpunten in deze branche wordt door ongeveer driekwart van de respondenten het stilvallen van nieuw op te starten projecten en het wegvallen van de vraag genoemd. Door bijna de helft van de respondenten wordt het stilleggen van lopende projecten om financiële redenen als knelpunt aangegeven.
• De geldstroom moet op gang blijven door bijv. aantrekkelijke investerings- en financieringsmogelijkheden en stimulans door de overheid. Daarbij moeten de plannen voor verduurzaming doorgang blijven vinden. Ook het stilvallen van vergunningsprocedures moet worden aangepakt.
• Op de vraag wat men nodig heeft om innovatie juist nu tijdens de crisis succesvol te laten verlopen, worden samenwerking (meer dan de helft van de respondenten), kennisdeling (door ruim een derde), aantrekkelijker investeringsklimaat (door ruim een derde) en subsidies (door ruim een derde) als belangrijkste punten genoemd. Uit beide antwoorden je kun je opmaken dat de respondenten het niet alleen kunnen, versneld innoveren tijdens de crisis. We hebben elkaar allemaal nodig.

Windenergie; Nederlandse WindEnergie Associatie (NWEA)

• De windenergiesector ondervindt vertragingen bij de vergunningverlening op zowel lokaal/regionaal niveau als bij de Raad van State, bij netbeheerders (zowel bij de aanvraag als de aanleg) en bij participatieprocessen.
• Er is in de windsector personeelstekort en tekort aan bouwmaterialen doordat deze uit het buitenland komen.
• Er zijn problemen met financieringen. Banken zijn te druk om processen tijdig te doorlopen en financiële problemen dreigen bij coöperaties door vertragingen.

Zonne-energie; Holland Solar

• Het grootste gedeelte van de ondervraagden geeft aan dat er wel minder activiteiten zijn in het tweede kwartaal van 2020 vergeleken met de verwachte activiteiten uit dezelfde periode. Ongeveer 10% geeft aan dat er veel minder activiteiten zijn door de coronacrisis en 20% geeft aan dat er helemaal geen effecten zijn op de bedrijfsactiviteiten.
• De sector heeft goed geanticipeerd op de leveringen vanuit het buitenland. De voorraden zijn redelijk op orde. Er wordt verwacht dat medio mei wellicht problemen kunnen ontstaan. Echter China is weer open voor leveringen naar het buitenland, dus vertraging zal minimaal zijn.
• Een van de prioriteiten die voor de zonsector belangrijk is betreft de verlenging van de SDE regeling. Door verlenging kunnen projecten uiteindelijk toch doorgang vinden. Daarnaast wordt aangegeven dat werkzaamheden door kunnen gaan door te werken volgens het Protocol veilig werken. Van geluk wordt gesproken dat er geen volledige lockdown is geweest maar een intelligente lockdown zodat het werk via het protocol door kon gaan. Als belangrijke prioriteit wordt ook aangegeven dat de grenzen open blijven, dit is essentieel om de voorraden op orde te kunnen houden. Als laatste wordt aangegeven dat er niet teveel vertraging wordt opgelopen bij het verlenen van vergunningen en RES’en.
  Zie ook: Zonne-energie in tijden van Corona

Energie uit  water; Dutch Marine Energy Centre

Respondenten uit de Energie uit Water-sector wijzen in de uitvraag van DMEC op specifieke pijnpunten én kansen van deze crisis op initiatieven binnen de winning van elektriciteit uit water, zoals waterkracht, getijdenenergie, golfenergie en energie uit zoet-zout verschillen.

• Financiële klap blijft maar komen: driekwart van de ondervraagden verwacht steeds meer omzetdaling (tot 40% in Q3). Problemen met nieuwe investeringen worden door iedereen gevreesd. Politici en bestuurder moeten meer aandacht hebben voor de vroege fase van innovatie en productontwikkeling waar de financieringsproblematiek hard inslaat.
• Vertragingen remmen projecten: innovatie lijdt zwaar onder het wachten op (mede-)overheden, Raad van State, netbeheerders en participatieprocessen. Vooral het stilvallen van vergunningsprocedures moet worden aangepakt.
• Liever een trampoline dan vangnet: wakker nu juist nieuwe investeringen aan door garantstellingen en subsidies gericht op duurzame innovatie. De helft van de respondenten maakt gebruik van regelingen zoals BMKB, Tozo, NOW en COL, maar wijzen erop dat goed klimaatbeleid de beste banenmotor is.