Onderzoek Royal HaskoningDHV: ketenuitstoot broeikasgassen voor warmte 70 tot ruim 90% lager

Houtige biomassa is 70 tot ruim 90 procent klimaatvriendelijker dan aardgas, blijkt uit onafhankelijk onderzoek van Royal HaskoningDHV in opdracht van de NVDE. Het onderzoek vergeleek de emissies van houtige biomassa en van aardgas. In beide gevallen werd de broeikasgasemissie van de hele keten bekeken: van bos of gaswinning tot en met de levering van warmte aan huizen en industrie.

Klimaatwinst biomassa
“Het onderzoek laat zien dat biomassa een belangrijke bijdrage levert aan het tegengaan van klimaatverandering. Het gebruik van aardgas moet omlaag, zeker nu aardgas in toenemende mate wordt geïmporteerd en vervuilender is. Biomassa vervult daarbij een functie waar nog weinig alternatieven voor zijn. Daarom is duurzaam geproduceerde biomassa een belangrijk onderdeel van de energietransitie,” zegt Olof van der Gaag, directeur NVDE.

Er zijn veel verschillende bronnen en toepassingen van biomassa en aardgas. Warmtelevering op basis van biomassa zorgt in alle gevallen voor veel lagere broeikasgasemissies. De verschillen per keten staan uitgesplitst in figuur 1.

Figuur 1. Vergelijking broeikasgasemissies per eenheid geleverde warmte, berekend over de hele keten voor warmte uit houtige biomassa en warmte uit aardgas.

Andere emissies
Bij het gebruiken van biomassa voor warmteproductie komen gemiddeld meer verzurende en vermestende verbindingen en fijnstof vrij dan bij aardgas. Om de effecten door emissies van broeikasgassen en schadelijke stoffen onderling te vergelijken zijn beide omgerekend in milieukosten. Per saldo liggen de totale milieuschadekosten bij de biomassaketens ruimschoots lager dan bij de gasketens. Dit betekent dat de maatschappelijke winst van CO2-reductie beduidend groter is dan de schade van andere stoffen.  Van der Gaag: “De NVDE wil inzetten op de technische mogelijkheden die er volgens deze studie zijn om de uitstoot van luchtverontreinigende stoffen verder te verminderen. Dan hoeft er niet of nauwelijks extra emissie van stikstofverbindingen en fijnstof op te treden.”

Duurzaamheid aardgas-import
Royal HaskoningDHV geeft aan dat er grote onzekerheid is over de emissies bij productie en transport in Rusland. De werkelijke emissies zijn mogelijk significant hoger dan waarmee nu is gerekend. Dat betekent dat de klimaatvoordelen van biomassa nog groter zouden zijn. De NVDE pleit ervoor dat er voor aardgas ook duurzaamheidscriteria gaan gelden, zoals die er al zijn voor biomassa. Van der Gaag: “Nederland is importeur van aardgas en heeft aardgas ook nog een tijd nodig. Daarom is het van belang dat ook deze keten transparant en zo duurzaam mogelijk is.”

Opzet onderzoek
Royal HaskoningDHV onderzocht wat er gebeurt met de emissies door warmtelevering bij het aardgasvrij maken van woningen door gasgestookte CV-ketels te vervangen door een nieuw aan te leggen warmtenet, gevoed door een biomassaketel. Ook onderzocht ze datzelfde effect bij het vervangen van een aardgasketel voor stoomlevering voor industriële processen door een biomassaketel. Het onderzoek beschouwde vier vormen van biomassa: houtsnippers uit onderhoud aan bos en plantsoenen in Nederland; houtpellets uit pulphout uit bos uit de VS; reststromen uit de VS; en houtpellets uit de Baltische Staten. Ze vergeleek dit met aardgas uit Rusland, Noorwegen en Qatar. De studie focust op de broeikasgasemissies in de ketens van houtige biomassa en aardgas. Andere aspecten van deze vergelijking werden niet in detail beschouwd, zoals de effecten van biomassagebruik op bosbeheer en de leefomgeving in de regio van herkomst, de koolstofbalans en biodiversiteit, en de geopolitieke dimensie van import. Ook is ervan uitgegaan dat de gebruikte biomassa voldoet aan de geldende duurzaamheideisen.

In de bijlage vindt u het onderzoeksrapport ‘Warmte of aardgas uit biomassa? 

Errata mei 2020: in dit rapport is een rekenfout in de oorspronkelijke rapportage van 26 februari gecorrigeerd. De conclusies zijn hetzelfde gebleven.