De Eerste Kamer bespreekt op 6 februari 2024 het wetsvoorstel voor de afbouw van de salderingsregeling. Brancheverenigingen Nederlandse Vereniging voor Duurzame Energie, Holland Solar, Energie Samen, Energie-Nederland, Netbeheer Nederland, Flexible Alliance Network, Energy Storage NL en Techniek Nederland roepen op: Eerste Kamer, stem voor afbouw salderingsregeling. De regeling heeft zijn werk gedaan en is niet meer houdbaar. Doorgaan met salderen betekent dat in de toekomst elektriciteitsnetten verder overbelast raken en dat de maatschappelijke kosten voor het in stand houden toenemen. Wij zijn ervan overtuigd dat ook met de afbouw van de salderingsregeling zonnepanelen aantrekkelijk blijven voor miljoenen huishoudens.

Vol elektriciteitsnet
Niet alleen zijn zonnepanelen steeds goedkoper geworden (dit jaar is de prijs zelfs gehalveerd), het is ook steeds beter mogelijk om de zelf opgewekte stroom in het eigen huis te gebruiken zonder daarmee het net te belasten. De meer dan 2,6 miljoen huishoudens met zonnepanelen in Nederland gebruiken op dit moment gemiddeld 30-40% van de opgewekte stroom zelf. De rest wordt teruggeleverd via het elektriciteitsnet, op piekmomenten raakt het net daardoor overbelast. Terugleveren van zonnestroom op deze momenten legt extra druk op het elektriciteitsnet, wat leidt tot toenemende klachten over automatisch uitvallende omvormers. Een omvormer die uitvalt zorgt ervoor dat de zonnestroom niet naar het net kan, maar ook niet zelf gebruikt kan worden. Door de salderingsregeling is er geen enkele prikkel voor de zonnepaneelbezitter om de eigen opwek zelf te gebruiken. Terwijl dit wel nodig is om ervoor te zorgen dat de consument zijn zonnepanelen kan blijven gebruiken in de toekomst.

’Eigen verbruik’ ontlast het elektriciteitsnet en voorkomt dat er overdag overschotten ontstaan; terwijl gebruik van eventueel opgeslagen elektriciteit in de avond juist voorkomt dat (fossiele) centrales aan moeten. Het direct zelf gebruiken van opgewekte zonnestroom is een voorwaarde voor het energiesysteem van de toekomst, er is een nieuwe fase aangebroken. Opties voor meer eigen verbruik zijn bijvoorbeeld het ‘slim’ inzetten van een warmteboiler, het slim opladen van de elektrische auto en andere elektrische apparaten, en lokale opslag in een thuis- of buurtbatterij. De huidige salderingsregeling mist echter elke stimulans voor het verhogen van het eigen verbruik. Zolang terugleveren loont zal – met een toenemend aantal zonnepanelen dit probleem blijven groeien.

Maatschappelijke kosten
Als de salderingsregeling niet wordt afgebouwd zal het Rijk 2,8 miljard aan belastinginkomsten missen, een bedrag waar volgens de minister nog geen dekking voor in de begroting is opgenomen. Daarnaast is de salderingsregeling oneerlijk: huishoudens zonder panelen dragen disproportioneel bij aan het financieren van salderen en terugleveren van de opgewekte energie. En niet iedereen kan of mag – financieel of fysiek – zonnepanelen aanschaffen of plaatsen, zoals bewoners van appartementen of flats.  Alleen al het aandeel van de totale huishoudens in sociale huurwoningen is 34%. Dit zijn de groepen die de rekening betalen van een voordeel voor mensen die de investering wel kunnen doen. Dit vinden we onrechtvaardig.
Het voorstel van minister Jetten om 100 miljoen beschikbaar te stellen voor de verduurzaming van corporaties en particuliere verhuurders in het gereguleerde segment, als de salderingsregeling wordt afgebouwd, steunen we daarom en zien we als een belangrijke en logische volgende stap om huishoudens die op korte termijn een lagere energierekening nodig hebben, gericht te helpen tegenover de afbouw van het salderen. Net zoals er subsidies zijn voor het isoleren van je huis, zou ook voor een bepaalde groep huishoudens een investeringssubsidie beschikbaar kunnen komen. Het plaatsen van zonnepanelen blijft hoe dan ook voor iedereen aantrekkelijk. De afbouw van de salderingsregeling is nodig om juist specifieke groepen beter te steunen met het kopen van zonnepanelen terwijl de maatschappelijke kosten beheersbaar blijven.

Investering blijft interessant
Inmiddels hebben ruim 2,6 miljoen huishoudens zonnepanelen op hun woning. Ook bij aanvaarding van de wet zullen de terugverdientijden aantrekkelijk blijven voor de eigenaren die al zonnepanelen hebben én voor toekomstige eigenaren van zonnepanelen. Volgens MilieuCentraal, een onafhankelijk adviesorgaan, is de terugverdientijd in de meeste gevallen minder dan zeven jaar. In die berekening is rekening gehouden met het afbouwpad van de salderingsregeling. Na die 7 jaar kan er gemiddeld nog 18 jaar kosteloos gebruik gemaakt worden van de zelf opgewekte stroom. Kortom: ook zonder salderingsregeling blijven zonnepanelen een interessante investering voor woningeigenaren. Met het soberder maken van de salderingsregeling – door deze gestaag over 6 jaar af te bouwen – blijven zonnepanelen dus aantrekkelijk voor alle Nederlanders en brengen we onze doelstellingen voor energie onafhankelijkheid en duurzaamheid dus ook niet in gevaar.