De NVDE roept op tot meer en snellere actie voor de opschaling van hernieuwbare energie en energie-infrastructuur, in reactie op de ‘foto’ van het Nationaal Programma RES. Het is zorgelijk dat de uitvoering en daarmee de groei van hernieuwbare opwek vertraagt, terwijl de urgentie voor meer duurzame energie enorm is. Op dit moment zorgt fossiele energie voor schaarste, onzekerheid en hoge prijzen, terwijl zonne-energie, windenergie en duurzame warmte ons energie-onafhankelijk maken en de energieprijzen drukken. Bovendien is er geen tijd meer te verliezen bij het behalen van de klimaatdoelen van 2030 “Na een veelbelovende start van de RES-aanpak, lijkt de energie voor opvolging er een beetje uit. Dat kunnen we ons echt niet veroorloven.” zegt Olof van der Gaag, voorzitter NVDE.
Noodzaak tot uitvoering
In de RES-foto wordt de noodzaak vermeld dat de regio’s de komende maanden flinke stappen zetten om de eigen RES-doelen te organiseren. Er worden stevige belemmeringen in de uitvoering genoemd, zoals netcongestie, het stikstofprobleem en schaarste aan materiaal en personeel. Tegelijkertijd wordt de urgentie om meer hernieuwbare energie op te wekken iedere dag groter. Nederland en de Europese Unie willen versneld onafhankelijk worden van fossiele energie, zeker uit Rusland, en duurzame energie kan daar een grote rol in spelen.
Uit het eindrapport ‘Alles uit de Kast’ vanuit het Uitvoeringsoverleg Elektriciteit blijkt dat er een substantiële stijging van de elektriciteitsvraag verwacht wordt richting 2030: van de 120 TWh uit het Klimaatakkoord naar ruim 200 TWh. PBL waarschuwde in de Klimaat- en Energieverkenning ook voor hogere CO2-emissies in de elektriciteitssector door een groeiende elektriciteitsvraag, als er niet meer CO2-vrije elektriciteit wordt opgewekt. De groeiende vraag moet tijdig matchen met een groeiend aanbod van hernieuwbare opwek om de klimaatdoelen te kunnen halen.
De NVDE roept decentrale overheden op om in deze energiecrisis een daadkrachtige crisisaanpak te hanteren: ga snel van plannen naar uitvoering, zorg voor kortere vergunningprocedures en voorkom stagnatie in vergunningverlening. Eerder al hebben netbeheerders meerdere oplossingen voor transportschaarste op een rijtje gezet. Duurzame energie en energie-infra moeten prioriteit krijgen in onze ruimtelijke ordening, in lijn met de voorstellen van de Europese Commissie. Bovendien zijn slimme oplossingen nodig om het energienet te ontlasten en moeten uitbreidingen daarvan worden versneld, in lijn met het plan Samen sneller het net op.
Volgens PBL is het afgesproken doel van 35 TWh in 2030 nog steeds haalbaar en is er een potentieel van 46 TWh. Volgens de NVDE moet alle energie er op zijn gericht om de volledige potentie te verzilveren: we hebben de duurzame stroom hard nodig en alle obstakels daarvoor moeten worden opgelost. Dat betekent ook dat de stop in de SDE-regeling voor zon en wind op land boven de 35 TWh dient te vervallen. Volgens de NVDE is de uitgangspositie nu gunstig: het aanbod uit de RESsen is veel groter dan 35 TWh en inwoners staan positiever tegenover de energietransitie en meer zon- en windenergie in hun eigen gemeente , zo bleek ook eerder uit onderzoek van Motivaction.
Ook voor duurzame warmte geldt dat we ons geen vertraging kunnen veroorloven in de opschaling van warmtenetten én duurzame warmtebronnen. Dit vraagt om het snel concreet maken van plannen voor collectieve warmte en voldoende budget in de SDE++ in 2023 voor duurzame warmte.
De NVDE doet daarom de volgende suggesties voor versnelling:
- Creëer een goede balans tussen zonne-energie en windenergie, en zorg voor logische afstemming tussen opwek en vraagsectoren stuur daarbij op energiehubs van verschillende technieken / projecten (wind/zon/opslag) in hetzelfde gebied, de combinatie van participatie- en vergunningstrajecten en efficiënt netgebruik.
- Organiseer landelijk de financiering voor maatschappelijk wenselijke keuzes. Zorg ervoor dat uiterlijk 1 januari 2023 de SDE++ hierop is aangepast en een landelijk kwaliteitsbudget ‘live’ is, conform Eindadvies SDE & Maatschappelijke Kosten