Duurzame oplossingen zijn er gelukkig volop. En het hoopvolle is: die zijn aantrekkelijker en concurrerender dan ooit. Elke oplossing heeft ook uitdagingen. Om snel betaalbaar en aantrekkelijk te zijn, maar ook om duurzaam te produceren. Dit geldt voor alle sectoren. Die duurzame batterij is nodig voor een elektrische auto, maar ook voor mobiele telefoons en elektrische grasmaaiers. De eisen bij duurzame energie gaan nu vaak verder. Er zijn bijvoorbeeld forse duurzaamheidscriteria voor biomassa (terecht) – niet voor Russisch aardgas (onterecht).
Inhoudelijk is al vaak aangetoond dat zonnepanelen, windmolens, elektrische auto’s en biomassa klimaatverandering tegengaan, ook als je de productie en het transport meeneemt. Moore laat niet één onafhankelijke wetenschapper aan het woord die dat heeft onderzocht. Onafhankelijke wetenschappers zijn juist cruciaal. In Nederland helpt het Planbureau voor de Leefomgeving feiten en fictie te scheiden, internationaal doet het IPCC dat.
Moore maakt een pamflet tegen het bedrijfsleven en de moderne levensstijl
Overigens is alleen meer duurzame productie niet genoeg. De wereldwijde energievraag groeit, door een groeiende wereldbevolking met gelukkig ook groeiende welvaart. Energiebesparing is misschien wel de grootste ‘duurzame energiebron’. Die wordt te vaak vergeten. Het is jammer dat Moore zijn documentaire daar niet voor gebruikt.
Inhoudelijke en genuanceerde discussies vormen niet de kern van deze documentaire. Het is een pamflet tegen het bedrijfsleven en de moderne levensstijl. “Het doel van duurzame energie is om onze levensstijl te behouden”, zegt de verteller met weerzin. “De mens zelf is het probleem.” Dit is precies de houding waarmee duurzaamheid mensen afstoot. Als mensen het leven dat ze fijn vinden kunnen volhouden – maar dan duurzaam – dan is dat juist fantastisch.
Iedereen heeft het volste recht om tegen dit economische systeem te zijn – maar daarmee hebben we nog geen duurzame planeet. Zowel het kapitalisme als het communisme is uitstekend in staat gebleken de natuur te vernielen. Binnen elk economisch systeem is het een grote uitdaging binnen een generatie volledig duurzaam te zijn. Duurzaamheid is niet links of rechts.
De klok tikt, ook voor wie een nieuwe economische orde nodig vindt
Duurzame energie groeit uit tot een sterke economische sector. Dat is belangrijk voor onze welvaart en de vele banen en sociale voorzieningen die daar afhankelijk van zijn en voor het draagvlak in de samenleving. En de klok tikt, ook voor wie een nieuwe economische orde nodig vindt: in afwachting van de revolutie kun je beter alvast het huidige systeem verduurzamen.
Mijn favoriete citaat uit de documentaire is van Robert Kennedy jr. ‘The great thing about green energy is that you don’t have to pick a favorite’.
De klimaathelden zijn niet de grote namen, zoals Al Gore en Richard Branson, die Moore op de korrel neemt. Dat zijn de mensen die huizen isoleren en van duurzame warmte voorzien, windparken op zee bouwen of nog betere zonnepanelen en elektrische auto’s ontwikkelen. Het zijn hun klanten die dit mogelijk maken en de ambtenaren en politici die zorgen dat de regels hierbij helpen. Dat zijn de mensen die deze planeet menselijk en mooi maken. Daar zou ik best een documentaire over willen zien.
Trouw publiceerde op 8 mei 2020 dit opinie-artikel van Olof van der Gaag, directeur NVDE.