De Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) en MVO Nederland reageren in het kader van de internetconsultatie over de CO2-heffing voor de industrie. Graag nemen wij de gelegenheid te baat om gezamenlijk te reageren op deze consultatie.

CO2-heffing in de beleidsmix
De NVDE en MVO Nederland zien de CO2-heffing als onderdeel van een brede mix aan beleidsinstrumenten om verduurzaming in de industrie te stimuleren. Een stevige CO2-prijs helpt om schone alternatieven concurrerender te maken. Zoals ook het PBL constateert in het achtergronddocument Het Klimaatakkoord: Effecten en aandachtspunten in het hoofdstuk Industrie, versterken de CO2-heffing en de SDE++-subsidie elkaar. Beiden stimuleren emissiereductie. Een ruime SDE++ die bedrijven de kans geeft hun emissies te reduceren, zodat de CO2-heffing gericht is op de vermijdbare uitstoot, is dan ook van belang. PBL stelt verder: “De mogelijkheid voor onderlinge handel in vrijgestelde emissieruimte zorgt ervoor dat een groter deel van het emissiereductiepotentieel dat bij bedrijven (technisch gezien) kan worden gerealiseerd is ‘blootgesteld’ aan de heffing”. Dat vergroot de kans op doelbereik. De NVDE en MVO Nederland vinden het dan ook goed dat deze mogelijkheid is opgenomen in het consultatievoorstel.

Integrale blik op de klimaattransitie
Naast de driehoek van CO2-heffing, SDE++ en de verhandelbaarheid van dispensatierechten, vinden de NVDE en MVO Nederland dat breder dient te worden gekeken in het overheidsbeleid naar het haalbaar en schaalbaar maken van oplossingen. Denk aan de samenhang met andere sectoren en spelers. Voorbeelden zijn elektrificatie, circulaire oplossingen en groene waterstof, maar ook de aanwezigheid van de benodigde netinfrastructuur. Die laatste is cruciaal voor het mogelijk maken van de verduurzaming van de industrie. De inzet in het consultatievoorstel om elektrificatie te erkennen als verduurzamingstechnologie waarderen wij zeer. Verder moet worden gekeken of er additioneel instrumentarium nodig is voor opties die buiten de SDE++ vallen. Daarnaast is stevige regie door de Rijksoverheid van belang.

Hoogte van de heffing
De NVDE en MVO Nederland geven overigens mee dat de PM-posten voor de tarieven van de CO2-heffing per 1 januari 2021 en per 2030 maken dat wij in deze reactie op de consultatie niet in kunnen gaan op deze hoogte. Wij kijken uit naar een spoedige uitwerking hiervan op basis van een verwacht advies van het PBL.

Herberekening
In het algemene consultatiedocument wordt aangegeven dat eventueel opgehaalde middelen worden benut ten behoeve van de vergroening van de industrie. Tegelijkertijd wordt de mogelijkheid geopend voor herberekening van eerdere jaren. Partijen kunnen dan hun eerder betaalde CO2-heffing terugkrijgen, tot 5 jaar terug. De NVDE en MVO Nederland vragen zich af hoe dit in de praktijk gaat werken: worden de gelden direct teruggesluisd naar vergroening met daarnaast de mogelijkheid tot terugbetaling of blijft het geld vijf jaar op de plank liggen tot de mogelijkheid tot herberekening gepasseerd is?

CO2-heffing komende jaren
In de Memorie van Toelichting van het conceptwetsvoorstel staat dat de industrie momenteel in zwaar weer zit. Om de sector te ontzien krijgt de industrie meer zogenoemde dispensatierechten dan nodig, wat tot “nagenoeg geen lastenverzwaring” zal leiden. Dit zorgt voor een “voorzichtige start” gelet op de “onzekere economische ontwikkelingen de komende jaren”. Hoewel de NVDE en MVO Nederland begrip hebben voor de huidige, onvoorspelbare economische situatie, heeft uitstel wel nadelen. Ook tijdens en na deze moeilijke tijd gelden de doelen van het Klimaatakkoord voor 2030 en vanwege ‘Parijs’ de doorkijk naar 2050. De beleidsmix is daarom van groot belang. Een keuze voor een voorzichtige start met de CO2-heffing betekent dat dan elders extra maatregelen nodig zijn die op korte termijn impact hebben. En betekent dat de opgave (en daarmee de kans om een tijdige transitie in te zetten en voorop te lopen) in de toekomst alleen maar groter wordt.

Transparantie
In de Memorie van Toelichting staat: “Na afloop van de periode van registratie van overdracht publiceert de NEa op geaggregeerd niveau het aantal registraties van overdracht en het aantal overgedragen vrijstellingseenheden.” Wat echter ontbreekt is een publicatie van de hoeveelheid, naar sectoren geaggregeerde, verleende dispensatierechten, in samenhang met de gerealiseerde emissies. Alleen zo ontstaat echt transparantie over het ‘dispensatiepad’ en hoe zich dat verhoudt tot de gerealiseerde emissies, en tot welke lasten (of lusten) dit leidt. Het gaat om een heffing, daarvan mag (of moet zelfs) publiek bekend zijn hoeveel die oplevert en op basis van welke grondslag.

Level playing field
Bij het invoeren van de CO2-heffing houdt het ministerie oog voor het gelijk speelveld, middels de speelveldtoets van PWC. De NVDE en MVO Nederland steunen tevens voorstellen om op Europees niveau een Carbon Border Adjustment Mechanism te introduceren. Wij moedigen aan dat Nederland hier in Europa een voortrekkersrol in speelt.

Tot slot
Tot slot een oproep: de coronacrisis heeft grote economische impact. Daartoe stut het kabinet momenteel de economie met noodpakketten voor banen en economie. In de woelige tijden van vandaag, is het belangrijk om het vizier te blijven richten op de wereld van morgen. Oftewel: blijf doorwerken aan de afspraken van het Klimaatakkoord, blijf doorwerken aan de energietransitie.