De Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) is blij dat het demissionaire kabinet eenmalig extra geld vrijmaakt voor snelle klimaatactie. Dat is hard nodig. Tegelijkertijd zijn er dringend structurele keuzes nodig om nog op koers te komen voor de klimaatdoelen van 2030 en verder.

Extra klimaatgeld zeer welkom
“Nederland heeft de afgelopen jaren grote stappen gezet in de energietransitie maar er zijn sprongen nodig om de klimaatdoelen te halen,” zegt Olof van der Gaag, directeur NVDE. Daarom is de NVDE blij met de eenmalige extra investering in klimaatbeleid van dit demissionaire kabinet.

Positieve onderdelen:

• Drie miljard euro extra uit de algemene middelen voor de SDE++ regeling. Dit is het belangrijkste instrument in het Nederlandse klimaatbeleid. Met dit extra budget worden extra projecten mogelijk voor duurzame energie en CO₂-reductie, zonder de energierekening extra te belasten.
• Impuls voor verduurzaming gebouwde omgeving. Verduurzaming is nu al rendabel voor zo’n twee miljoen huizen en met deze Miljoenennota wordt het voor nog meer mensen aantrekkelijk om te investeren in woningisolatie (+514 miljoen) of een hybride warmtepomp (+288 miljoen) en de verduurzaming van maatschappelijk vastgoed (+525 miljoen). Zeker met de huidige aardgasprijs is dit een uitstekende manier om de energierekening betaalbaar te houden en tegelijkertijd te verduurzamen.
• De NVDE is ook positief over oa de investering in infrastructuur voor waterstof en warmte (1,3 mjd), het verdiende budget voor de uitvoering van het Klimaatakkoord door decentrale overheden (72,5 miljoen) en de fiscale oplossing die dubbele energiebelasting bij batterijopslag tegengaat.

Nederland kan zich deze uitgaven uitstekend permitteren. We krijgen er veel voor terug en de kosten zijn relatief bescheiden ten opzichte van andere maatschappelijke prioriteiten. Dit is gevisualiseerd in bijgevoegde infographic.

Structurele keuzes nodig
Deze maatregelen geven tijdelijk extra zuurstof aan de energietransitie maar nemen niet weg dat er dringend structurele keuzes nodig zijn. De doorlooptijden van grote projecten bedragen zo tien jaar dus 2030 verdwijnt voor sommige opties nu al achter de horizon. Dan gaat het bijvoorbeeld om:

1. Elektrificatie van de industrie biedt grote kansen maar vraagt ook grote investeringen in de industrie, de infrastructuur én de opwekking van voldoende duurzame stroom om de vraag bij te kunnen houden.
2. Alle sectoren vragen meer elektriciteit maar de plannen voor opwekking zijn nog niet aangepast en er is ook geen stimulans voor flexibiliteit en regelbaar vermogen. Over negen jaar is de elektriciteitsvraag mogelijk de helft groter dan nu en dat vraagt dringend om actie voor opschaling. Het is positief dat 150 miljoen wordt uitgetrokken voor 10 GW extra windenergie op zee.
3. Dat geldt ook voor de beschikbaarheid van energie-infrastructuur. Versterking en slim gebruik is over de volle breedte noodzakelijk en knelt het meest voor elektriciteit. Het is belangrijk om te investeren in het vinden van voldoende technische vakmensen en in snellere procedures.
4. Warmte vormt ruim de helft van de energievraag maar verduurzaamt veel trager dan elektriciteit. Nieuwe warmtebronnen scoren nog niet goed in de SDE++. Bijvoorbeeld de toepassing in warmtenetten vraagt complexe lange termijn investeringen die snel van de grond moeten komen. Het is goed dat er wordt gewerkt aan afbakening van technieken zodat elektrificatie en duurzame warmte een betere kans krijgen.
5. De mobiliteitssector is nog ver verwijderd van de doelstellingen. Europese besluitvorming speelt daarin een belangrijke rol maar Nederland zou hier veel krachtiger op moeten anticiperen. Zowel de autobelastingen, normering voor werkgevers als de laadinfrastructuur moeten 100% emissievrije nieuwverkoop in 2030 mogelijk maken.

Het beleid leunt nu sterk op subsidies. Daarnaast zijn aanpassingen nodig in de energiebelasting en vormen van normering, naast de beschikbaarheid van subsidies en infrastructuur. Een nieuw kabinet dat knopen doorhakt, is noodzakelijk om de klimaatdoelen nog te kunnen halen.

CO2-opslag: breuk klimaatakkoord, vrees voor verdringing andere opties
‘Voor de in de industrie benodigde 14,3 Mton uitstootreductie wordt maximaal 7,2 Mton CCS gesubsidieerd,’ staat in het breed ondertekende Klimaatakkoord. Die veel bediscussieerde afspraak heeft de steun van de NVDE: hiermee kan de industrie hopelijk snelle reducties bereiken en kunnen tegelijkertijd duurzame energiebronnen tot ontwikkeling komen voor de andere helft van de beoogde CO2-reductie.
Het eenzijdig verhogen van dit plafond past niet in de geest van samenwerking die hoort bij het Klimaatakkoord en een succesvolle energietransitie. Wij vrezen dat dit andere opties verdringt die hard nodig zijn voor een duurzame toekomst, zoals duurzame warmte, elektrificatie en groene waterstof. Er staat dat dat niet de bedoeling is maar dat kan wel het effect zijn. Het is onwenselijk dat de enige cap (plafond) nu geldt voor zon en wind op land (35 TWh), terwijl we een enorme extra elektriciteitsvraag aan zien komen. Projecten met draagvlak en netaansluiting moeten daar aan bij kunnen dragen.
Een eventuele uitbreiding van de ruimte voor CCS zou volgens de NVDE onderdeel moeten zijn van een breed pakket aan nieuwe afspraken dat is gericht op een hogere klimaatdoelstelling, in lijn met de Europese plannen Fit for 55.

Artikelen in de media
Artikelen in de media waarin de standpunten van de NVDE genoemd worden, vindt u hier.

Samenvatting van het klimaatbeleid in de Miljoenennota
Lees hier de korte samenvatting van het klimaatbeleid in de Miljoenennota,  Belastingplan en relevante begrotingen:
Prinsjesdag 21 sept 2021 korte samenvatting klimaatbeleid