Wat een jaar was 2022! De energietransitie bleek opeens nog harder nodig dan voorheen, niet alleen vanwege klimaatverandering, maar ook om onafhankelijk te worden van fossiele energie uit het buitenland en om de hoge energieprijzen te temperen. Bedrijven in de energiesector en de overheid werkten dan ook keihard aan versnelling van de energietransitie. De NVDE deed voorstellen, schreef inbrengen, smeedde coalities, liet onderzoek doen en liet van zich horen in de media, om het overheidsbeleid nog meer bij te laten dragen aan een snelle energietransitie. Met resultaat. Hieronder de belangrijkste successen, stuk voor stuk bereikt in nauwe samenwerking met bedrijven, branche-organisaties en overheid. Want succes heeft vele vaders, gelukkig maar.

Flink meer subsidie voor duurzame energie via de SDE++
Begin 2022 publiceerde de NVDE een studie van Aurora over het benodigde budget voor de SDE++. Onder meer in een rondetafelgesprek in de Tweede Kamer benadrukte voorzitter Olof van der Gaag het belang van voldoende budget voor duurzame projecten, met name duurzame warmte. Minister Jetten trok inderdaad flink meer geld uit: er was 13 miljard euro beschikbaar. Bijna 14 miljard euro is aangevraagd in 2022.

• Extra budget voor duurzame projecten: 13 miljard euro beschikbaar in de SDE++
• In 2023 krijgen duurzame warmte en duurzame moleculen (zoals groene waterstof en groen gas) een minimumbudget via ‘hekjes en domeinen’
• Duurzame projecten krijgen extra realisatietijd in de SDE++ (aangenomen motie) ivm vertraging door lange procedures en materiaalproblemen

Aardgasreductieplan: snel af van de import van Russisch aardgas
Enkele weken na de inval van Rusland in Oekraïne presenteerde de NVDE een aardgasreductieplan, met snelle maatregelen om de afhankelijkheid van Russisch aardgas af te bouwen. Verschillende voorstellen zijn overgenomen en er was veel extra aandacht in politiek en media voor energiebesparing en versnelling van de energietransitie. Dit helpt onze afhankelijkheid van energie-import te verminderen, drukt de energieprijzen en is cruciaal voor het halen van de klimaatdoelen.

• De Tweede Kamer besteedde veel aandacht aan de snelle afbouw van aardgasimport. Onder meer in Kamerdebatten, via schriftelijke Kamervragen, en in een rondetafelgesprek.
• De Rijksoverheid startte heel snel de publiekscampagne ‘Zet ook de knop om’
• De Rijksoverheid bereidt een publiekscampagne voor over klimaatbeleid, start voorjaar 2023.

Energiebesparingsplicht voor bedrijven verder aangescherpt
In het voorjaar van 2022 deed Common Futures in opdracht van de NVDE onderzoek naar de mogelijkheden om de energiebesparingsplicht voor bedrijven verder aan te scherpen. Veel van onze aanbevelingen zijn overgenomen in  het wetsvoorstel en in verbeterde handhaving. De bedrijven verdienen de te treffen maatregelen binnen vijf jaar terug dus ze zijn ook economisch verstandig. Hierdoor kan maar liefst 1 miljard kuub aardgas en 5 miljard kWh elektriciteit bespaard worden.  Bovendien bespaart het circa vier Mton CO₂-uitstoot.

• Kamerleden stelden vragen aan het kabinet, er kwam een uitgebreide reactie van minister Jetten op verzoek van de Kamer, veel aanbevelingen zijn overgenomen richting aanscherping van de wetgeving in 2023
• Er is extra budget voor handhaving beschikbaar gesteld
• Ook ETS-bedrijven vallen per 2023 onder de plicht, inclusief de procesenergie
• Het resterend budget van bijna €16 miljoen is behouden voor energieadvies mkb

Versnelling van doorlooptijden duurzame energieprojecten; prioriteit voor de energietransitie in het stikstofbeleid
In 2022 deed een bedrijvencoalitie, gecoördineerd door de NVDE, een oproep aan de politiek: druk de doorlooptijd van projecten voor duurzame energie en energie-infrastructuur. Met de huidige doorlooptijden gaan we de klimaatdoelen niet redden en lopen we grote vertraging op in de energietransitie. Het signaal is goed opgepikt door overheden en de politiek, in 2023 moeten procedures daadwerkelijk korter worden. Ons advies is: maximaal twee jaar praten, twee jaar bouwen.

• Pleidooi overgenomen door de Tweede Kamer, meerdere moties zijn aangenomen: motie Erkens/Boucke en motie Erkens/Boucke over het versnellen van doorlooptijden industrie en grootschalige energie-infrastructuur
• Prioriteit voor de energietransitie in het stikstofbeleid: breed pleidooi van branches en bedrijven. De aangenomen motie Van Campen c.s. creëert kansen om de energietransitie, ondanks de stikstofproblematiek, doorgang te laten vinden
• In het eerste kwartaal van 2023 presenteert het kabinet een traject over het versnellen van de doorlooptijden van vergunningen (bron: kabinetsbrief MIEK)
• Het kabinet heeft een positieve houding tegenover Europese voorstellen om proceduretijd in te korten (REPowerEU, noodverordening Europese Commissie)

Meer elektrificatie van de energievraag; meer aanbod van hernieuwbare elektriciteit en groene waterstof
In 2022 werkte de NVDE mee aan verschillende rapporten over het belang van het verduurzamen van de elektriciteitsvraag en de noodzaak om de groeiende vraag te voorzien van extra hernieuwbaar elektriciteitsaanbod en energie-infrastructuur (‘Alles uit de kast’). De politiek heeft concrete keuzes gemaakt voor normering van installaties in de industrie en over doorgroei van hernieuwbare opwek. De NVDE blijft hameren op versnelling van de transitie naar een volledig hernieuwbaar energiesysteem.

• Aangenomen motie Boucke/Erkens bij EZK-begroting over matchen elektriciteitsvraag industrie en plannen wind op zee
• Doorgroei naar 21 GW (in 2030) en 70 GW (in 2050) windenergie op zee
• Het eerdere plafond van 35TWH voor zonne- en windenergie op land is losgelaten. De aangenomen motie Bontenbal vroeg daarom en dit werd overgenomen door minister Jetten per 2023
• Aankondiging normering van elektrificatie industrie en glastuinbouw, waaronder e-boilers, in Prinsjesdagbrief. En een aangenomen motie om klimaatneutrale normering van emissievrije installaties in de industrie mee te nemen in het aanvullend klimaatbeleid in 2023.
• Aangenomen motie over het verhogen van het streefdoel voor de nationale productie van waterstof naar 8GW in 2032
• Pleidooi voor tenders en kavels waterstofproductie op zee overgenomen door Kamerleden

Stimulering elektrische en waterstofvoertuigen; meer laad- en tankpunten nulemissie mobiliteit; aankondiging van normering en beprijzing
In 2022 zijn belangrijke stappen gezet om nieuwe zakelijke personenauto’s te verplichten om  nulemissie te zijn (elektrisch of waterstof) , na een eerder pleidooi van een brede coalitie van bedrijven. Daarnaast is onze inzet op maximale tariefkorting voor zero emissie in de vrachtwagenheffing overgenomen. De NVDE heeft zich bovendien ingezet voor de verdere opschaling van laad- en tankinfrastructuur voor nulemissie auto’s, bussen, trucks en binnenvaartschepen en voor het voortzetten van fiscale vergroening.

• Nulemissie vlootnormering zakelijke markt: aangenomen motie Van Ginneken c.s. en aankondiging minister Jetten in Prinsjesdagbrief
• Vrachtwagenheffing: maximale tariefkorting voor zero emissie trucks van 75% in het kilometertarief (aangenomen motie Grinwis c.s. en bevestigd in kabinetsbrief)
• Elektriciteit en groene waterstof in mobiliteit: In de jaarverplichting hernieuwbare energie in vervoer worden elektriciteit en groene waterstof extra beloond via vermenigvuldigers, deze blijven op peil in 2023 na input van de NVDE richting I&W en Kamer.
• Het verlaagd tarief in de Energiebelasting voor publieke laadpunten wordt verlengd (aangenomen amendement D66 bij Belastingplan)
• Afzonderlijke kavels voor zero emissie laad- en tankdiensten langs de snelweg, route naar 100% zero emissie ‘verzorgingsplaatsen’
• Elektrische binnenvaart: motie Grinwis c.s. ingediend bij Belastingplan over vrijstelling energiebelasting voor elektrische binnenvaartschepen (nog niet over gestemd)

Verduurzaming van woningen en gebouwen: meer normering en meer ondersteuning voor bewoners
De energiecrisis en de hoge energieprijzen hebben voor een extra impuls voor verduurzaming van de gebouwde omgeving gezorgd. Door de hoge energieprijzen verdienen verduurzamingsmaatregelen zich snel terug, bleek uit onderzoek van CE Delft in opdracht van de NVDE. De NVDE heeft zich ingezet voor normering van woningisolatie en duurzame warmtebronnen, en voor het laagdrempeliger maken van subsidies en leningen voor bewoners. Bovendien pleitten wij afgelopen jaar met succes voor het versnellen van de isolatieaanpak en voor fixteams die op grote schaal langs de deuren gaan om energiebesparende maatregelen direct door te voeren.

• Er is 62 miljoen euro extra ISDE-budget uitgetrokken in het najaar van 2022, omdat het budget op dreigde te raken. Ook is de 2-maatregeleneis in de ISDE-regeling geschrapt en is het subsidiepercentage van 20% naar 30% verhoogd, waardoor de regeling laagdrempeliger en aantrekkelijker is geworden.
• Het prijsplafond voor elektriciteit is gunstiger geworden voor elektrificatie (warmtepomp, elektrische auto) ten opzichte van de plannen die op Prinsjesdag werden gepresenteerd. Er is nu een lager plafondtarief (40 ct) en een hogere volumegrens (2900 kWh).
• Er komt vanaf 2026 normering voor (minimaal hybride) warmtepompen, daarnaast heeft het kabinet aangekondigd dat gebouwgebonden financiering mogelijk wordt vanaf 2025 én er komt vanaf 2024 differentiatie van leennormen op basis van het energieverbruik van woningen.
• Aangenomen motie ChristenUnie/VVD over alles op alles zetten om de isolatieaanpak te versnellen, met verwijzing naar de oproep van NVDE, VNG, Bouwend Nederland en Isolerend Nederland
• Aangenomen motie Thijssen/Bromet om fixteams op grote schaal langs de deuren te laten gaan