Het ministerie van Economische Zaken heeft gisteren de evaluatie van de ISDE-regeling (Investeringssubsidie Duurzame Energie) gepubliceerd die door onderzoeksbureau SEO is uitgevoerd. De ISDE biedt subsidie voor de aanschaf van zonneboilers, warmtepompen, pelletkachels en bioketels. Het kabinet besluit nu om de subsidie voor pelletkachels en bioketels per 1 januari 2020 stop te zetten. Ook krijgen warmtepompen en zonneboilers in de nieuwbouw geen subsidie meer.

De NVDE betreurt het dat bioketels en pelletkachels nu geen enkele stimulans meer krijgen. Zoals bleek uit de Klimaat- en Energieverkenning (KEV) van PBL zijn juist meer in plaats van minder instrumenten nodig om de klimaat- en energiedoelen voor 2020 en 2030 te halen: Nederland haalt niet de Europese verplichting voor 14% duurzame energie in 2020; niet de rechterlijke verplichting tot 25% CO2-reductie in 2020; en nog niet de doelstelling voor het klimaatakkoord van 49% CO2-reductie in 2030. Deze ingreep brengt de doelen verder buiten bereik. Daarom was het beter geweest om de regeling te verbeteren zodat de resultaten gunstiger zijn en de negatieve effecten kunnen worden opgevangen: zowel voor de mensen en bedrijven die hierdoor direct worden geraakt als voor de klimaat- en energiedoelen.

Maatschappelijke kosten- en batenanalyse
De ISDE-regeling loopt in zijn huidige vorm tot eind 2020 en zal daarna verlengd worden -conform afspraken in het Klimaatakkoord tot en met 2030. De gepubliceerde evaluatie bevat ook een mini-MKBA (maatschappelijke kosten- en batenanalyse) die kijkt naar de afweging tussen milieuschade door de uitstoot van toestellen die biomassa gebruiken en de CO₂-winst die deze apparaten opleveren. SEO komt hier tot de conclusie dat de milieuschade voor zowel bioketels als pelletkachels zwaarder weegt dan  de CO₂ winst die wordt behaald. Het kabinet beslist op basis van deze uitkomst om de ISDE subsidie voor pelletkachels en bioketels per 1 januari 2020 te stoppen.

Nuance mist
De NVDE had graag een genuanceerder besluit gezien.

• De sector pleit al jaren voor strengere uitstootnormen. Strengere normen verminderen de overlast voor de omgeving en leiden tot een positievere kosten- en batenanalyse.
• Het effect op de luchtkwaliteit verschilt per locatie. In het buitengebied is de schade veel lager dan in de stad. Zeker wanneer de alternatieven daar schaars zijn, pakt de kosten-batenanalyse van bioketels veel gunstiger uit.
• De berekening hangt mede af van de vraag wat de bioketel of pelletkachel vervangt. Het vervangen van open haarden en oude kachels door moderne pelletketels levert veel winst op voor klimaat én luchtkwaliteit. Cijfers[1] laten zien dat open haarden 100 keer zoveel fijnstof (PM2,5) uitstoten per PJ opgewekte energie dan pelletketels. Een belangrijk wapen om de luchtkwaliteit te bevorderen is het creëren van houtrookoverlast-vrije wijken. Het is dan ook goed nieuws dat het ministerie van I&W hier samen met de branche naar kijkt.

Bioketels
Voor bioketels geldt dat deze vaak meerdere woningen tegelijk (bijvoorbeeld een flatgebouw) of een zwembad verwarmen. Het gaat hier in veel gevallen om zakelijke gebruikers, waaronder MKB, en doorgaans grotere installaties.
Ook SEO, die de evaluatie van de ISDE heeft uitgevoerd constateert dat bioketels een zeer kostenefficiënte maatregel zijn voor het verminderen van de CO2 uitstoot (€ 18 per ton CO2). Ook onderzoeksbureau CE Delft berekende vorig jaar dat dat bioketels (naast bijvoorbeeld groen gas) een belangrijke en kostenefficiënte rol spelen. Met name waar warmtenetten en -pompen niet mogelijk zijn, omdat het elektriciteitsnet niet of slechts tegen hoge kosten verzwaard kan worden en warmtenetten te ver weg liggen. Dit zijn in veel gevallen buitenstedelijke gebieden waar het effect op de luchtkwaliteit minder groot is.
Op veel plekken hebben bijvoorbeeld MKB-ers, woningcorporaties, kantoren en zwembaden nog weinig technisch haalbare en betaalbare alternatieven voor verwarmen met aardgas. Dat betekent dat het afschaffen van de subsidie voor bioketels het in een flink aantal gevallen moeilijker en duurder maakt om de klimaatopgave te halen. Voor bioketels die voldoen aan zeer strenge emissienormen, zou daarom een andere stimulans moeten komen, bijvoorbeeld in de SDE++.

Nieuwbouw
Ten slotte adviseert SEO om nieuwbouw (waarvoor de gasaansluitplicht per juli 2018 is komen te vervallen) uit te sluiten van de ISDE regeling. Bij nieuwbouwwoningen is het immers niet meer nodig om alternatieven voor aardgas te stimuleren. De Minister volgt dit advies en schaft de ISDE voor deze groep dan ook al per 1 januari 2020 af. NVDE vindt dat deze beslissing niet mag leiden tot extra kosten voor zowel bouwbedrijven als bewoners.

[1] Kennisdocument Houtstook (RVO, sept 2018, link)

Naar:
Kabinetsreactie beleidsevaluatie Investeringssubsidie Duurzame Energie (ISDE)