Zonder snelle stikstofmaatregelen van het kabinet loopt de realisatie van netaansluitingen voor windparken op zee en de nationale infrastructuur voor waterstof, warmte en CO2-opslag waarschijnlijk serieuze vertraging op. Het zorgt bovendien ook voor onzekerheid. Die conclusie trekt NVDE op basis van het wegvallen van de bouwvrijstelling. “Om klimaatverandering tegen te gaan is snel meer CO2-verminderen cruciaal. Duurzame energieprojecten leiden bovendien veelal tot lagere structurele stikstofemissies. Het kabinet moet het probleem in de bouwfase van deze projecten daarom snel aanpakken. Dat helpt het stikstofprobleem op te lossen en voorkomt onzekerheid en vertraging in de energietransitie”, aldus NVDE-voorzitter Olof van der Gaag.

Impact op de energietransitie
Uit de Klimaat & Energieverkenning die gisteren is gepubliceerd blijkt dat het kabinet al achterloopt met het halen van de klimaatdoelstellingen voor 2030. Belangrijke projecten om de energietransitie en de klimaatdoelen van 2030 te kunnen halen lopen met het wegvallen van de bouwvrijstelling nu een groot risico op vertraging. Naast Porthos zelf zijn voorbeelden hiervan de aansluitingen van nieuwe offshore windparken, zoals IJmuiden Ver (twee jaar) en Nederwiek 1 en 2 (één jaar). Ook is er een mogelijke impact op projecten als de waterstofinfrastructuur (backbone en opslag), laadinfra voor elektrisch vervoer en grootschalige warmte-infrastructuurprojecten zoals het project Warmtelinq. Voor de bouw van windparken en zonneparken wordt geen extra vertraging verwacht.

NVDE: ‘Zonder snelle stikstofmaatregelen is er onzekerheid en waarschijnlijk serieuze vertraging voor de bouw van netaansluitingen voor windparken op zee en de nationale infrastructuur voor waterstof, warmte en CO2-opslag’

Oproep NVDE
De doorlooptijden van energieprojecten moeten korter. Daarom deed de NVDE op 1 november naar aanleiding van publicatie van de jaarlijkse Klimaat- & Energieverkenning (KEV) al een oproep met voorstellen voor versnelling. De vereniging ziet kansen om duurzame energie juist een bijdrage te laten leveren aan het oplossen van het stikstofprobleem en het herstellen van de natuur.

Daarom roept NVDE nu de uitspraak in de porthoszaak er ligt het kabinet op het volgende te doen:

1. Start direct met maatregelen om de meest omvangrijke stikstofemissies te reduceren in de omgeving rondom Natura2000-gebieden en zo op korte termijn stikstofruimte te creëren voor het afgeven van (bouw)vergunningen.
2. Ga zo snel mogelijk aan de slag met de gebiedsgerichte aanpak vanuit het Nationaal Programma Landelijk Gebied en de verdere uitwerking en uitvoering van de adviezen die Remkes hiervoor heeft gegeven.
3. Zorg zo snel mogelijk voor een juridisch houdbaar alternatief voor de bouwvrijstelling en geef energieprojecten hierbij de hoogste prioriteit, vanwege de bijdrage die zij kunnen leveren aan CO2-reductie, stikstofreductie én natuurherstel. Denk hierbij aan een generieke toestemming/regeling voor duurzame energie en de daarbij behorende infrastructuur of het creëren van een aparte uitzonderingscategorie in de wet voor dit type projecten.

Over de zaak Porthos
De afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State deed woensdagochtend 2 november uitspraak in de rechtszaak rondom CO2-opslagproject Porthos. Porthos is een 20 kilometer pijpleiding van de Rotterdamse haven naar leeggepompte gasvelden onder de Noordzee om jaarlijks tot 2,5 miljoen ton CO2 op te slaan. Alleen bij de bouw komt stikstof vrij (160 ton) vlakbij een aantal Natura 2000-gebieden. Daarom maakte het project gebruik een ‘bouwvrijstelling’, die sinds 2021 bestaat. Coöperatie Mobilisation for the Environment had beroep ingesteld hiertegen. De rechter heeft nu een tussenuitspraak gedaan in de zaak. De conclusie is dat de bouwvrijstelling stikstof in het algemeen niet voldoet aan het Europese natuurbeschermingsrecht en dus niet gebruikt mag worden bij bouwprojecten. Dit betekent geen algehele bouwstop, maar wel serieuze vertraging omdat nu per project specifiek de mogelijke gevolgen van stikstof-uitstoot onderzocht moeten worden.