Burgers en bedrijven willen steeds meer hun eigen energie opwekken. Een belangrijk deel van de transitie naar een duurzame energievoorziening vindt dan ook plaats op lokaal niveau. In de wijk De Hoeven in de Utrechtse gemeente Houten hebben wijkbewoners de krachten gebundeld in het lokale initiatief De Hoeven Energie om samen te kijken wat de beste manieren zijn om hun huizen te verduurzamen.

Inmiddels zijn meer dan twintig vrijwilligers actief betrokken. Initiatiefnemer Katrin Larsen vertelt meer over de totstandkoming van dit Houtense energie-initiatief.

De Hoeven is een woonwijk met vooral koopwoningen die gebouwd zijn in begin jaren tachtig van de vorige eeuw. De eisen voor isolatie van huizen waren een stuk lager dan nu. Verduurzaming van de huizen spreekt de meeste huiseigenaren dan ook behoorlijk aan. Zo zijn bij de meeste bewoners bijvoorbeeld ramen grote warmtelekken. Ook CV-ketels kunnen een beter rendement behalen door CV-optimalisatie.

De Hoeven Energie biedt collectieve aanbiedingen aan de wijkbewoners. Van CV-optimalisatie tot isolatie van spouwmuren en vloeren. Ook kun je energieadvies aanvragen van een expert of een elektriciteitsmeter lenen. De interesse is groot. Tot nu zijn er via de stichting in de wijk ruim dertig vloerisolaties en tien spouwmuurisolaties gedaan en bij twee huizen zijn glas en kozijnen vervangen

Hoe is dit initiatief precies begonnen?
Katrin: “Twee jaar geleden had ik een overstroming in mijn huis. Ik moest renoveren. Dit was de aanleiding om ook te willen verduurzamen, het liefst energieneutraal worden met mijn huis. Het liefst wilde ik in één keer de hele schil van mijn huis en alle systemen aanpakken. Ik ben lokaal gaan zoeken naar de mogelijkheden voor verduurzaming. Toen bedacht ik me dat andere mensen daar wellicht ook interesse voor hebben. En zo ben ik op een koude winteravond bij 75 huizen hier in de wijk gaan aanbellen.”

En was de interesse er ook bij de andere wijkbewoners?

“Jazeker. Samen met de gemeente Houten, die ik had benaderd, heb ik een avond georganiseerd in maart 2015, waar 21 mensen uit de wijk op afkwamen. Al snel werd duidelijk dat helemaal energieneutraal voor de meesten een brug te ver was, maar dat de interesse in losse stappen voor energiebesparing wel groot was. Met vijf mensen hebben we toen het kernteam opgezet en sinds mei dat jaar was De Hoeven Energie een feit. We hebben toen via een enquête in de wijk alle behoeften geïnventariseerd. We hebben gemerkt dat de persoonlijke aanpak echt goed werkt. Zomaar een flyer door de brievenbus stoppen werkt niet. Onze enquête kreeg 41% response. Daaruit hebben we een aantal thema’s gehaald, waar we ons op richten. Dat gaat verder dan alleen energiebesparing, maar ook bijvoorbeeld om verbruik, comfort en energie opwekken. Rondom die thema’s organiseren we informatieavonden. De gemeente Houten helpt ons vooral op facilitair vlak met de organisatie van deze avonden. We worden verder ondersteund door de Natuur- en Milieufederatie Utrecht (NMU), die ons helpt met sprekers voor onze avonden. Financiële giften hebben we ontvangen van het Duurzaamheidsfonds Houten.”

Jullie initiatief is dus geslaagd?
“Ja. Binnen een jaar kregen we van de NMU al de titel ‘beste nieuwe duurzaamheidsinitiatief van de regio Utrecht’. Gemeenteambtenaren praten over ons als goed voorbeeld. Ook vanuit andere wijken komen mensen naar ons toe, bijvoorbeeld om mee te lopen met de warmtescans. We zijn nu samen met andere lokale groene initiatieven/organisaties bezig met het opzetten van een regietafel, om ook in andere wijken in Houten soortgelijke initiatieven te helpen opstarten.”

Duurzaamheidsfonds

Met de gift van het Duurzaamheidsfonds heeft De Hoeven Energie onder meer een thermografische scanner aangeschaft, waarmee leden van het initiatief warmtescans van huizen in de wijk kunnen aanbieden, om te laten zien waar de warmtelekken zijn en waar het beste geïsoleerd kan worden. Ook bieden we wijkbewoners advies bij CV-optimalisatie aan. Adri de Weijer is een van de vrijwilligers die met de warmtescanner op pad gaat langs zijn buurtgenoten. “We vragen wel een kleine vergoeding om ons initiatief te steunen”, vertelt hij. “Het werkt heel goed. Je merkt dat mensen veel bewuster worden om hun energieverbruik te laten dalen. Met de scanner krijg je ze bewust.

Is er nu dankzij dit initiatief ook sprake van meer sociale cohesie in de wijk?
Adri: “Ja. Door op pad te gaan met de warmtescanner leer ik veel wijkgenoten kennen. Ik kom bij mensen thuis, en ik word door veel meer mensen gedag gezegd op straat dan voorheen. De Hoeven Energie gaat opnieuw een aanvraag doen bij het Duurzaamheidsfonds, onder meer om energieambassadeurs op te kunnen leiden die aan de keukentafel advies kunnen geven over energiebesparing en comfortverhoging. We willen ook vooral kennis overdragen en mensen bewustmaken.”

Jullie krijgen dus steeds meer wijkgenoten enthousiast om hun huizen te verduurzamen. Voelen jullie jezelf als wereldverbeteraars?
Adri: “Nee, om eerlijk te zijn kijk ik vooral naar mijn portemonnee. En wat het beste plan is voor mijn huis. Is dat ineens energieneutraal maken of per stap?
Katrin: “Ik voel me wel wat meer een idealist hoor. Ik ben wel bezig met het grotere belang, een gezonde wereld voor de toekomstige generaties. Duurzaamheid en milieu heb ik altijd hoog in het vaandel gehad. Ik wil bovendien altijd koploper zijn bij nieuwe interessante ontwikkelingen. Mijn doel is echt om een helemaal energieneutraal huis te hebben. Dat zou fantastisch zijn.”

Hoe belangrijk is draagvlak onder huiseigenaren en consumenten voor de bredere energietransitie in ons land?
Katrin: “Ik denk dat het heel belangrijk is. Via via is de beste reclame voor de energietransitie. Het moet immers inzinken. De tijd is rijp nu met al die verschrikkelijke berichten over het milieu en de plannen van de overheid om in 2050 energieneutraal te zijn en wijken aardgasloos te maken. Ineens is het een begrip, het gaat echt gebeuren. Ik denk dat de kracht van lokale netwerken als De Hoeven Energie daarbij heel groot is. Dat werkt beter dan wanneer grote energiebedrijven reclame voeren. Juist samen met medebewoners kun je sneller stappen maken.”