Van slim laden van elektrisch vervoer tot duurzame energiebronnen. De energietransitie vereist slimme en creatieve oplossingen vanuit de energiesector. Het nieuwe initiatief Enpuls wil partijen verbinden om samen te experimenteren en te onderzoeken wat werkt en wat niet. NVDE-bestuurslid Peter Vermaat is als CEO van Enexis betrokken bij dit vernieuwende initiatief.

Hoe lang werk je al bij Enexis?
“Sinds twee jaar ben ik werkzaam als CEO van Enexis. Van oorsprong kom ik niet uit de  energiesector, maar ik heb wel altijd in mijn werk veel raakvlakken gekend met privaat-publieke samenwerking. Bij VolkerWessels was ik manager voor publieke infrastructuur, zoals spoor, kabels en leidingen. Daarna gaf ik  leiding bij waterbedrijf Evides in Rotterdam.”

Daarnaast ben je bestuurslid bij de NVDE. Hoe ben je hier bij gekomen?
“Eigenlijk ben ik al als bestuurslid betrokken vanaf het moment dat de NVDE in de huidige vorm is opgericht. Ik vond het persoonlijk heel belangrijk dat er in de breedte van de energiesector een organisatie zou komen die het debat over de toekomst van energie zou aanjagen en faciliteren. Ik vind het van belang dat de netbeheerders ook daar invloed zouden hebben. Dus ik zit hier op deze positie enerzijds als CEO van Enexis, een van de leden van de NVDE, en anderzijds als linking pin richting de netbeheerders.”

De NVDE heeft de energietransitie centraal staan in haar missie. Wat betekent die voor jou?
“Persoonlijk heb ik die altijd heel erg belangrijk gevonden. Inmiddels weten we nu met elkaar voldoende hoe urgent duurzaamheid in het algemeen en de energietransitie als bijzonder onderdeel daarvan is. Duurzaamheid is in mijn werk altijd een rode draad geweest. Bij VolkerWessels heb ik bijvoorbeeld een groot CO2-besparingsproject opgezet. Onlangs hebben we vanuit Enexis samengewerkt met een Raad van Kinderen. Een van die kinderen, uit groep 8, vatte duurzaamheid heel goed samen in één zin: ‘We hebben één aarde, daar moeten we zuinig op zijn.’ Dat vind ik een hele mooie samenvatting die ik graag gebruik.”

Wat voor uitdagingen brengt de energietransitie met zich mee voor netbeheerders?
“De energietransitie betekent voor ons vooral veranderingen in de gebouwde omgeving. Er komt een hele nieuwe wereld op ons af. Er zijn drie grote trends te onderscheiden, die we als netbeheerders de drie D’s noemen. Allereerst is er de decentralisatie: we gaan van centrale elektriciteitsproductie naar een spreiding door heel Nederland van kleinschalige productie. Met diversificatie zie je dat de energiemix verandert. Er is potentieel veel diversiteit in het energiesysteem. De derde D staat voor democratisering. Mensen willen steeds meer zelf iets te zeggen of kiezen hebben in het energiesysteem. Door bijvoorbeeld zelf ook initiatieven op te zetten in de wijken. Met deze drie trends moeten wij ons verder ontwikkelen. We moeten gaan van éénweg energie naar tweeweg-energie waarbij goede data nodig zijn om te sturen. Daar maken we onze netwerken geschikt voor, bijvoorbeeld door te automatiseren…”

Kun je een concreet voorbeeld geven?
“Kijk bijvoorbeeld naar elektrisch vervoer. Een gemiddeld eenpersoonshuishouden heeft 3500 kW per jaar nodig. Als ze nu een Tesla gaan rijden hebben ze nog eens even zoveel nodig om die steeds op te laden. Als de elektrische auto straks doorbreekt en de hele straat rijdt er een, dan krijgen wij een probleem. Als iedereen om zes uur thuiskomt en tegelijk de auto aan de oplader legt hebben we onvoldoende capaciteit. Dan kunnen we die capaciteit eenvoudigweg gaan verdubbelen maar beter is het om te zorgen dat die mensen hun auto om de beurt opladen. En dat vraagt om innovatieve oplossingen.”

En daar komt Enpuls bij kijken, het nieuwe initiatief dat jullie onlangs presenteerden op het FD Energiedebat? Wat is Enpuls precies?
“Enexis heeft als netbeheerder in de eerste plaats de taak om het huidige systeem draaiende te houden. 7 keer 24 uur hebben we de maatschappelijke taak om voor de distributie van energie te zorgen. Dat willen we ook in de toekomst blijven doen. Om daarnaast die toekomst te verkennen en de versnelling van de energietransitie mogelijk te maken hebben we Enpuls opgericht. Met deze tak van Enexis zetten we in om besparing en vergroening van onze energie. Enpuls kijkt naar de toekomst, ziet kansen en helpt om lokale energieambities waar te maken. We zoeken naar manieren die ook schaalbaar zijn.”

Is schaalbaar daarbij dan een voorwaarde?
“We moeten er voor zorgen dat nieuwe duurzame technieken kunnen bijdragen aan het energiesysteem als geheel.. We moeten ook zorgen dat ze voldoende bij elkaar passen, compatibel zijn, zodat ze met elkaar een robuust duurzaam energiesysteem vormen. We moeten daarin dus een goede balans vinden met Enpuls;niet alleen experimenteren en innoveren maar ook schaalbare oplossingen realiseren, ervoor zorgen dat ze worden toegepast. En zo komen we weer dicht bij de rol van de netbeheerders. Die kunnen juist investeren in een warmtenetwerk of in het slim laden van elektrisch vervoer en zo zorgen dat er laadprotocollen worden gestandaardiseerd en uitgevoerd.”

Wat zijn die protocollen precies?
“Kijk bijvoorbeeld in Nederland naar de laadpalen voor elektrische auto’s. Je kunt overal waar je komt je auto opladen omdat alle netbeheerders met elkaar een fysieke standaard voor de stekker en hetzelfde laadprotocol met elkaar hebben afgesproken. In Belgie is dat bijvoorbeeld niet het geval. Daar kan je alleen terecht bij een laadpaal als je een contract hebt meteen exploitant van die laadpaal. . Samenwerken aan protocollen is echt van essentieel belang.”

Enpuls zegt een frisse manier de toekomst van de energie te gaan verkennen. Wat bedoelen jullie daar precies mee?
“Binnen Enexis doen we natuurlijk al het nodige aan de energietransitie, maar binnen het huidige werk hebben we weinig ruimte om verder naar voren en naar buiten te kijken. Om te innoveren en creatieve ideeën uit te werken. Met Enpuls willen we hoofd, hart en handen de ruimte geven om te innoveren en te verkennen, om fouten te durven maken en routes te verkennen. Kortom, we willen andere manieren van werken vinden dan we gewend zijn binnen de core business van Enexis. Daarbij richten we ons voor nu op vier thema’s: flexibiliteit, warmte (inclusief de mogelijke rol van (aard)gas in de energietransitiefase), elektrisch vervoer en energiebesparing. Maar de energietransitie bestaat nu eenmaal uit trends en richtingen zodat we onze thema’s altijd kunnen aanvullen. Wat niet verandert is de manier waarop we werken: we zoeken de samenwerking op met veel meer partners dan we nu gewend zijn. Van energieleveranciers tot leveranciers van diensten en technologie.”

Dit is het zesde interview in de serie NVDE-bestuursleden aan het woord. We interviewden eerder Teun Bokhoven, Frans Rooijers, Hans Timmers, Ron Wit en Gijs de Man.