De afgelopen vijf jaar heeft de impact van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) de verwachtingen van haar oprichter, Teun Bokhoven, overtroffen. Het was een gouden greep om via de commissies de leden nauw te betrekken bij alle voorstellen, constateert hij. Dat creëert eigenaarschap. En het Klimaatakkoord kwam precies op het goede moment: “We konden zo ons hele schip erin varen.” De energietransitie gaat als hefboom werken om de hele economie te verduurzamen, verwacht Bokhoven.
Waarom nam je 5,5 jaar geleden het initiatief voor de NVDE?
“Ik was voorzitter van de Duurzame Energie Koepel, een federatief verband van acht grote en kleine brancheorganisaties, zonder individuele bedrijfsleden. We hadden nauwelijks budget en waren met krap twee fte actief, met Monique van Eijkelenburg, Floor de Kleijn, Saskia ’t Hart en Irene Hebbes. We hadden de onderhandelingen over het Energieakkoord net in 2013 afgerond. De uitdaging die daaruit voortvloeide was fors. We zagen dat er een wezenlijke markt voor duurzame energie kon gaan ontstaan. Maar de belangenbehartiging van deze sector was onder de maat. Toen hebben we met een groep bedrijven als founding fathers besloten om een forse stap voorwaarts te zetten. We hebben de Duurzame Energie Koepel geprofessionaliseerd tot een belangenbehartigende organisatie die een serieuze gesprekspartner is voor de overheid en de politiek.”
Was door het energieakkoord het zelfvertrouwen gegroeid?
“Eigenlijk zat de duurzame energiesector bij het tot stand brengen van het Energie Akkoord al voor het eerst serieus aan tafel. Ik maakte deel uit van een klein kerngroepje met SER-voorzitter Wiebe Draijer, Sylvia Borren (Greenpeace), Tjerk Wagenaar (Natuur & Milieu), Hans Alders (Energie Nederland) en Cees Oudshoorn (VNO/NCW). Voor het merendeel best een groen team. Dat smaakte naar meer. We hadden een evenwichtige plaats naast Hans Alders en we hebben samen de wind-op-zee-deal erdoor gekregen. Er was momentum. Ik realiseerde me daarna dat we veel meer impact zouden kunnen hebben als we de duurzame energiesector beter zouden organiseren en de brancheorganisaties onderdeel zouden kunnen laten zijn van een bredere beweging met budget. Dus toen heb ik daar met een aantal partijen het initiatief toe genomen.”
Hoe kwam je erbij om de hulp van Herman Wijffels in te roepen?
“Het was best lastig om een groep bedrijven en partijen voldoende actief te krijgen om deze stap te zetten. Ik dacht dat het zou helpen als iemand met de statuur van Herman Wijffels hier ook aan zou trekken, en dat was ook zo. Ik kende Wijffels al vanuit de Duurzame Energie Koepel. Ik heb nog eens samen met Kees Vendrik, toen Kamerlid voor GroenLinks, bij hem thuis koffie gedronken. We hadden een gevoel van gelijkgestemdheid. Herman Wijffels heeft zo’n inspirerend verhaal, en hij weet dat met charisma over te brengen op anderen. Hij had natuurlijk ook overwicht door zijn voormalige voorzitterschap van de SER en doordat hij een kabinetsformatie had geleid. Als hij erbij zit, krijg je iedereen mee. Dat was ook zo toen hij de oprichtingsvergaderingen van de NVDE voorzat.”
Heeft de NVDE in de afgelopen vijf jaar bereikt wat je toen voor ogen had?
“Ja, en zelfs overtroffen. Ik was realistisch en het leek me mooi als we enige impact zouden kunnen organiseren. De keuze om beleidscommissies voor sectoren in te richten binnen de NVDE was een goede. We hebben veel slagkracht kunnen organiseren dankzij de sterke betrokkenheid van de leden. Door de commissie-opzet hebben we het eigenaarschap van de oplossingen die we voorstelden, sterk bij de leden laten rusten. De NVDE is betekenisvol voor haar leden, en daardoor is ook de externe impact enorm toegenomen. Je hoopt bij de start dat zoiets gaat ontstaan. Het team dat dit proces faciliteert, helpt enorm. Als er niet zo’n gemotiveerd team aan had gewerkt, dan zouden we lang niet zo ver zijn gekomen. De combinatie van een sterk team, passend bij deze visie en het tijdsgewricht, verzette bergen.”
En het Klimaatakkoord?
“De start van het Klimaatakkoord kwam op het goede moment. We konden zo ons hele schip met voorstellen erin varen. We hebben er strategisch goed in geopereerd. Minister Henk Kamp had nog in het laatste deel van zijn periode de energietransitiepaden in gang gezet. Daar hebben onze beleidscommissies zich al sterk op gericht. En toen zei minister Wiebes dat hij alleen aan tafel wilde met organisaties die wat kwamen brengen. Wij hadden ons huiswerk klaar, als één van de weinigen. Dus dat zijn we gaan brengen. Toen liep het al vrij snel goed. Het resultaat was dat we als relatief jonge organisatie bij vier van de zes Klimaattafels aanschoven, inclusief het overkoepelende Klimaatberaad. Onze constructieve houding heeft vruchten afgeworpen tijdens de onderhandelingen.”
Wat is je droom over het vervolg van de NVDE?
“We ontwikkelen naar een duurzaam economisch systeem. De energietransitie en circulariteit gaan in de haarvaten van de economie zitten; dat gaat steeds meer vervlechten. Dus ik droom ervan dat de NVDE doorgroeit naar de Nederlandse Vereniging Duurzame Economie. Het logo kan hetzelfde blijven. We verbreden onze scope. We zetten nu al eerste stappen in die richting, doordat we ons nu concentreren op hoe we de industrie meenemen in deze transitie. Ik denk dat de energietransitie als hefboom kan werken om de hele economie duurzaam te maken. Dat is mijn droom. En veel van mijn dromen zijn uitgekomen.”
Lees hier de oorspronkelijke Brochure van de NVDE waarin de ‘founding fathers’ (brancheorganisaties en bedrijven) worden genoemd.