De afgelopen zomer is door diverse ministeries naarstig gewerkt aan de opvolger van de Energieagenda. In zogeheten transitiepaden zijn er ambtelijke verkenningen gedaan naar de mogelijkheden om verduurzaming te realiseren. Er zijn vijf transitiepaden ingedeeld naar functionaliteit: Kracht & Licht, Hoge temperatuurwarmte, Lage temperatuurwarmte, Mobiliteit en Voedsel & Natuur. Daarnaast zijn er twee doorsnijdende transitiepaden: Ruimte en Governance.

NVDE is betrokken geweest bij alle transitiepaden, met uitzondering van Voedsel & Natuur. Het betreft open verkenningen, waarin alle opties zijn bekeken. De transitiepaden staan los van het Regeerakkoord. Het is nu aan de bewindspersonen om te bepalen hoe hiermee omgegaan wordt.

In het licht van het aanstaande Klimaat- en Energieakkoord, dat in het Regeerakkoord aangekondigd wordt, is het interessant om het transitiepad governance eruit te lichten. In dit transitiepad staat een overzicht van hoe de relatie tussen de diverse akkoorden eruit zou kunnen zien.

De basis is het Klimaatakkoord van Parijs. Vanuit Europa zal er een Integraal Nationaal Energie- en Klimaatplan (INEK) moeten worden opgeleverd. Elke lidstaat moet dit doen. Samen moet dit optellen tot de Europese doelstellingen. Het concept-INEK moet volgens de huidige planning komend jaar worden opgeleverd, de definitieve versie in 2019. Vervolgens is er wettelijke borging nodig. Hierbij kan gedacht worden aan de Klimaatwet.

Dan komt er vervolgens mogelijk een intentieverklaring, waarin maatschappelijke partijen zich verbinden aan de doelstelling en een maatschappelijk akkoord (Energieakkoord 2.0). Vervolgens wordt dat maatschappelijk akkoord uit onderhandeld. Hier doorheen loopt het bestuurlijk akkoord dat het Rijk met decentrale overheden sluit over de rolverdeling. Dit zou uiterlijk januari 2018 klaar moeten zijn. In een nationaal programma worden ten slotte regionale en sectorale akkoorden afgesproken.

Het uitwerken van akkoorden is een iteratief proces. Het één beïnvloedt immers het ander. Wel is het goed te beseffen dat uiteindelijk het primaat bij de politiek ligt.

Al met al wordt er een bouwwerk aan akkoorden in kaart gebracht. Het is goed om te beseffen dat dit alles mogelijke opties zijn. Het is nu aan minister Wiebes om te bepalen hoe hij hiermee om wil gaan.

NVDE is bereid om mee te doen in een breed maatschappelijk akkoord. Wel is het dan van belang dat het mogelijk is om andere uitwerkingen te kiezen dan in het Regeerakkoord staat, zodat bijvoorbeeld het groeipad van hernieuwbare energie behouden blijft. Er moet immers wel iets te onderhandelen zijn.